Helbestên Cîgerxwîn..!!

موضوع: Helbestên Cîgerxwîn..!! الأحد سبتمبر 19, 2010 12:15 pm

Dengê Pêrîşanê

Lo lo pismamo çima dey nakî?
Serê xwe carek bilind ranakî? !

Leşkerê dijmin li çiyayê jorîn
Weke xweşmêran ji hev bela nakî

Lo lo pismamo zanim xweşmêr î
Pismamê Rustem yan Êzdîn Şêr î

Roja halanê, roja lêdanê
Mêr û gernas î, dotmam bi gorî

Lo lo pismamo haya tej te bî
Çaroka min reş li serê te bî

Roja lêdanê, mêr be li meydanê
Kuştin tim hebî, reva te nebî

Dotmama te me, min çav kildaye
Dereşa Kawa, bo te hildaye

Rojek lêdanê, rojek razanê
Îro lêdan e roja Kurda ye

Dengê min zîz e, hewar û gazî
Serqot û pêxwas, birçî û tazî

Êrîş e lêxe pismamo lêxe
Şerm û fehêt e îro tu razî

Şalê xerzanî rab eli xwe ke
Li pişta xwe girêde rext û fîşek e

Pismamê min î, dotmama te me
Mij ter kildane çavên belek e

Dayê Tu Megrî!

Rom û ecem tev welat vegirtin
Bindest dijîn em, ji ber ku kurd in
Çira û rewşen li me vemirtin
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Xwendin nehiştin li nav me kurdan
Ne hiş, ne bîr man ji êş û derdan
Ev bax û bostan, ji dest xwe berdan
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Şêx û began tev em kirne kola
Bê maf û bê cî berdane çola
Dan ser milên me darên dehola
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Mizgîn! Tu şabe va em dixwênin
Azadîxwazên cîhan dibînin
Divê ku dijmin bi zor derênin
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Va em şiyarbûn, xwende û zana
Me rê tev girtin ji ber nezana
Zû, zû me naskir ev reng dizana
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Dijmin du nifşin: hundur û derve
Hinek di binve, hinek di serve
Kurdên nezan jî tên me bi serde
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Divê ji bo te em rast bibêjin
Bindest û kola tim jîndirêjin
Nabin xwedî maf, xwînê nerêjin
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Em tev diçin tên, dolab û çerx in
Mebîne ko em ciwan û ferx in
Divê ku dijmin ji nav xwe derxin
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Divêt bi leşker herin zinaran
Konê xwe vegrin li pêş neyaran
Êrîş bikin em bi gullebaran
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Reşa xwe bavêj, dayna cilên xwe
Kelaşînkofê bavêj milên xwe
Xeman em derxin ji nav dilên xwe
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Sûndê dixun em bi pût û late
Heta ku negrin Zab û Ferate
Serbest nekarin em bêne ba te
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Rabe bi hev re em herne şaxan
Derman bikin jin: lash û kelaxan
Ronî bidin xweş rengê çiraxan
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Milên xwe bidne milên me şêran
Di şevreşan bin rengê sitêran
Şêr tevde şêrin, çi jin çi mêran
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Dayê em xortin xwîna me germ e
Bindest bimênin ji bo me şerm e
Ta kengî dijmin paşa li ser me?
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Îdî me nabên ev reng û ev jîn
Em tev shiyarbûn Ferhad û Şêrîn
Em guh didêrin dengê Cigerxwîn
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

(Cigerxwîn, Dîwana 6a, Şefaq)

Ah Şériné

Şériné, şeriné
Gulçiçek u nesriné
Ru sorgula eviné
Ez dıl dıdım mızginé

Şériné, şériné
Ez din kırım
Bé diné

Şériné ru jı rojé
Lév jı gula berrojé
Bı çavan dıl dısojé
Serxweş kırım wé diné

Şériné, şériné
Ez din kırım
Bé diné

Şériné çavxezalé
Ebru jı rengé dalé
Mın can u dıl lı balé
Sing bexçeyé eviné

Şériné, şérine
Ez din kırım
Bé diné

Şériné nazedaré
Séva soré lı daré
Ru wek gula bıharé
Lév melhema bıriné

Şériné, şériné
Ez din kırım
Bé diné

Şériné bejne serwé
Qérine mın lı ser wé
Kengi jı dev şeker wé
Bıdi mın ew dı jiné

Şérıné serbılındé
Şepal u gewr u rındé
Çıl sal e ez dı bendé

Şériné gewr u soré
Guh nadi zulm u zoré
Poz bılındé lı joré
Jı dılre pır bı kiné

Şériné, şériné
Ez din kırım
Bé diné

Şériné ru jı tavé
Lév kas e, mey dı navé
Pır kuré bé peravé
Xweş daweré eviné

Şériné gewr u bozé
Gotın xweşé, bı sozé
Herdem jı bo me dozé
Carek were cıviné

Şérin hati jı derda
Dıl bır u can bı serda
Tirek lı név ceger da
Der bu ciger bı xwiné

Şériné, şériné
Ez din kırım
Bé diné

Cigerxwn

AZADÎXWAZ IM

Tîp û lekên kurd ketin zinaran
Li hawîr bumba bû gullebaran
Êrî|şorn; dibin der komên neyaran
De rabe ser xwe, kurê min rabe!

|ŞORN;ev ta sipîdê me nîne qet xew
Cihan li ber me dibîte rew - rew
Nêrkew nexwenî, çi bêyî mêkew ?
De rabe ser xwe, kurê min rabe!

Bavê te çû |şorn;er, |şorn;êre li meydan
Êrî|şorn; dibin ser Îran û Tûran
Destên xwe dan hev kurmanc û dostan
De rabe ser xwe, kurê min rabe!

Kengî mezin bû, divêm bixwênî
Rew|şorn;a cîhanê tu xwe|şorn; bibênî
Ji nû tu karî dijmin derênî
De rabe ser xwe, kurê min rabe!

Keç û kurên kurd hemî |şorn;îyarbin
Ji bo serbestî hemî li karbin
Ji hevre dostbin, dijê neyarbin
De rabe ser xwe, kurê min rabe!

Dijware dijmin, Tûran û Firse
Gernas û mêrbe, ji wan metirse
Sibê |şorn;iyarbû, li min mepirse
De rabe ser xwe, kurê min rabe!

Ji bo xwe|şorn;bin dem û gevên te
Ezê sipîdê bighê bavê te
Bere ziwabin herdu çavên te
De rabe ser xwe, kurê min rabe!

Milên xwe bidme milên berane
Di |şorn;erda en tev xû|şorn;k û birane
Êrî|şorn; bikin em, lê |şorn;er girane
De rabe ser xwe, kurê min rabe!

Bizane, xwendin ji bo we derman
Da ku bizanin qanûn û ferman
Derxin ji dil em van tirs û |şorn;erman
De rabe ser xwe, kurê min rabe!

Destên xwe bidne destên çepên rom
Bibin partîzan bi leshker û kom
Carek metirsin ji `hok` û `fantom`
De rabe ser xwe, kurê min rabe!

Dibî bavê te di |şorn;erde bimrî
Zinhar kurê min nebî tu bigrî
Em têne ku|şorn;tin ji bo tu nemrî
De rabe ser xwe, kurê min rabe!

Dijmin naçî der bi lav û gazê
Xwînê nerêjî naghê daxwazê
Siba diçim |şorn;er divêm tu razê
De rabe ser xwe, kurê min rabe!

|ŞORN;êx û melan em tev kirne derwê|şorn;
Ev bû du sed sal, em bûne berbê|şorn;
Ba bêne ku|şorn;tin, nemêni ev ê|şorn;
De rabe ser xwe, kurê min rabe!

|ŞORN;în tê bi xwînê dara serbestî
Îdî naxwazin dîlî, bindestî
Ev êlperestî, ev olperestî
De rabe ser xwe, kurê min rabe!

Mirovperestim mîna Cigerxwîn
Serbest bijîn tev, ne wek `Mem` û `Zîn`
Jîna serbestî, divê me ev jîn
De rabe ser xwe, kurê min rabe!

(Cigerxwîn, Dîwana 7a, Hêvî)

Bil Bil Ü Gül

Bilbilê dilkul dinalî,
Her li ser dêmên gulê,
Gul çi zanî ku li ser kê,
Wer dinalî bilbile?

Pertewa dêmên sipî
Carek li dil ku ew nedî
Çend bikî qêrîn û zarî
Kî dizanî dil kule?

Dilgirê wek bilbilê
Herdem bi nalîn û girî
Girtiyê benda evînê
Dil li benda sunbile.

Dilbijê bê çare çibkî
Bil ji qêrîn û girî
Ê di benda dil revînê
Kî dizanî bê dile?

Ev xem û derd û elem
Ku min di dil de pir civîn
Tev ji pêt û pertewa
|ŞORN;aha bi tac û sunbile

Ew kesê sewdan li ser
Naçî rêza dilgiran
Her çiqasî ew bi gazî
Rengê dengê zengile

Ger ji dêmên sorgulî
Pertew nedî nêv can û dil
Nakevî nêv bend û dava
Zulfê mest û fulfile

Ez di benda dilrevayê
Tîr ji birhan têne dil
Lêw me dil herdem bi destê
Nazika re|şorn;-kakile

Ew kesê carek diye
Derdê evînê wî bi dil
Jar û sergerdan û meste
Xwe|şorn; dizanî `mi|şorn;kile`

Pertewa dîdariyê
Ku mêxolî ez kirim
Lale|şorn;a min ser li ber
Danî li sîng û pa|şorn;ilê

Bûye çil sal ku cigerxwîn
Bû ji tîrên ebriwan
Lew me dermanê birînê
Lêv û sêvên paxile

Cigerxwn

Cigerxwin u Evin

Evin! tu şérina mın i
Şahi u mızgina mın i
Sorgul lı ber bina mın i
Bé te me kengi té tebat?

Seyda tu rézané mın i
Seyda tu pézané mın i
Hosta u hozané mın i
Peyvén te wek qend u nebat

Carek were ba mın evin!
Da mey jı lévén tey şırin
Serbest bınoşım,ez bı tin
Belki vejénım pé heyat!

Xweş zanıbe yara te me
Dılxwaz u sozdara te me
Pışka te me,para te me
Sor bum dı baxén rojhılat

Bexté spi mın pışk e keç
Ru hıngıv u nıvışk e keç
Parsu stur u hışk e keç
Jére dıvén kar u xebat

Serhışk nebım,nabım evin
Lı cem te pır nabım şırin
Cergé te ez nakım bı xwin
Bé mın qe xweş nabın cıvat

Sorgul dı gel xar u kelem
Peyda dıkın sed derd u xem
Ma mın tené di ew setem?
Péşi xweşi,dawi şewat

Evin şewat u nuhtın e
Sed wek Cıgerxwin suhtıne
Dermané vi derdé tune
Herdem dıvétın kéferat

Cigerxwn

Agir û Pirîskên Dil û Dîwana Cigerxwîn

Agirî tev agir e, dûrî herin dijwar e ew;
Ne agirê îsal e, lê agirê sedsal e kevnar e.

Gava çavên te lê dikevin bi şewq û şemal,
Tu dibê qey qurix e, lê ne qurix e tev ar e.

Bi xwendina wê xew dibî dijminê çavên reş;
Şev tev diçî, lê tu dibê hê êvar e.

Ne dê û ne bav, di bîra te nayên kes;
Wek jana zirav e, lê mêrkuj e, wek mar e.

Ne xwezî bi wî ko carek lê binêrî bes;
Şadî, dijmin û tim bi qîr û hawar e.

Rêça wergirtina taca keyan didî ber te, lê
Ew rê bi çiyakî bilind ve diçî berwar e.

Ew agir, agirê dilê Cegerxwîn ê pir geş;
Rojek heye bavêjî riwê dijmin, naçar e.

Cegerxwîn

Agirê Evîndarî

Şev tev çûye îdî ma tu hew tê lo
Ez ranazim, kengî bê te xew tê lo
Xanî bûye zindan tê de ranazim
Ta sipîdê qîr û nal û tew tê lo

Te j’min dil bir carek mi j’ter nego na,
Te rû kul kir carek mi j‘ter nego na
Ma ji bo çi, îro tu j’min xeyîdye?
Te ji min çidkir, carek mi j’ter nego na

Ay dil, ay dil, ma kes nîn e mîna wî?
Bo çi her dem wer dilxwazê dîna wî?
Ahî dema destê wî l’bin serê min!
Bi min xweş tê gelek hilm û bîna wî

Tenê hiştim ay dil îşev çima çû?
Wî ez kuştim, ay dil îşev çima çû?
Rabe peykev ay dil zû wî werîne
Tev biriştim ay dil îşev çima çû?

Cigerxwîn

Bi Ser Çiyan Ketin

Heval megrî çiya herdem
Cihê xweşmêr û şêra ye
Dîwarê serxwebûna kurd
Ji laşê xurtemêra ye

Serfirazî bilind e, lê;
Bi xwîn û kotek û zor e
Bi jêrdeçûne bindestî
Berê kurdan li berjor e

Tenê serbestî eywan e
Bilind û berze bala ye
Tenê şûna serê min, te
Di jorê wê de vala ye

Di kurtan de eger razî
Tu dê xewnên bînî
Kirasê tirs û sawîran
Li xokî tim tu xemgînî

Ji doza xwe venabin
Dixwazin ta wekû saxin
Gelek şerm e ku em sax in
û dijmin hê dinav bax in.

Cigerxwîn

Çavreşa Min

Şêrîn û çavreşa min, gelek delal e dîlber,
Ya Reb çi şox û şeng e, ciwan û rind û nûber.

Narîn û bînxweş û geş, qibla me aşiqan e,
Letîf û zehre-sîma şepal e wek gula zer.

Sîne çi gewr û boz e berdane ser du fincan,
Sed heyf û sed mixabin destê çepel herin ser.

Çen gewher û diran-zêr şekir ji dev dibarî,
Di guh de zerguhar im, gerden belor û mermer.

Çavên nekilkirî, reş xweya ye poz bilind e,
Rû pût û lat û mabût zilfên siyah du ejder.

Weqs û qezeh du ebrû bisk û kezî ji maran,
Runiştî textê Dara taca keyan li ser ser.

Bi Ehreman nizanim, pesnê wê ez çi bêjim,
Pûtxane pû ji bo min, min ser keşî li hember.

Yarê te ez Cegerxwîn, bêdîn kirim, kirim dîn,
Miftî ez im di eşqê, rabe bikuj bi xençer.

Cigerxwîn

Dayê Tu Megrî!

Rom û ecem tev welat vegirtin
Bindest dijîn em, ji ber ku kurd in
Çira û rewşen li me vemirtin
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Xwendin nehiştin li nav me kurdan
Ne hiş, ne bîr man ji êş û derdan
Ev bax û bostan, ji dest xwe berdan
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Şêx û began tev em kirne kola
Bê maf û bê cî berdane çola
Dan ser milên me darên dehola
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Mizgîn! Tu şabe va em dixwênin
Azadîxwazên cîhan dibînin
Divê ku dijmin bi zor derênin
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Va em şiyarbûn, xwende û zana
Me rê tev girtin ji ber nezana
Zû, zû me naskir ev reng dizana
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Dijmin du nifşin: hundur û derve
Hinek di binve, hinek di serve
Kurdên nezan jî tên me bi serde
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Divê ji bo te em rast bibêjin
Bindest û kola tim jîndirêjin
Nabin xwedî maf, xwînê nerêjin
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Em tev diçin tên, dolab û çerx in
Mebîne ko em ciwan û ferx in
Divê ku dijmin ji nav xwe derxin
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Divêt bi leşker herin zinaran
Konê xwe vegrin li pêş neyaran
Êrîş bikin em bi gullebaran
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Reşa xwe bavêj, dayna cilên xwe
Kelaşînkofê bavêj milên xwe
Xeman em derxin ji nav dilên xwe
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Sûndê dixun em bi pût û late
Heta ku negrin Zab û Ferate
Serbest nekarin em bêne ba te
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Rabe bi hev re em herne şaxan
Derman bikin jin: lash û kelaxan
Ronî bidin xweş rengê çiraxan
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Milên xwe bidne milên me şêran
Di şevreşan bin rengê sitêran
Şêr tevde şêrin, çi jin çi mêran
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Dayê em xortin xwîna me germ e
Bindest bimênin ji bo me şerm e
Ta kengî dijmin paşa li ser me?
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

Îdî me nabên ev reng û ev jîn
Em tev shiyarbûn Ferhad û Şêrîn
Em guh didêrin dengê Cigerxwîn
Ger bêne kuştin, dayê tu megrî!

(Cigerxwîn, Dîwana 6a, Şefaq)

Dengê Pêrîşanê

Lo lo pismamo çima dey nakî?
Serê xwe carek bilind ranakî? !

Leşkerê dijmin li çiyayê jorîn
Weke xweşmêran ji hev bela nakî

Lo lo pismamo zanim xweşmêr î
Pismamê Rustem yan Êzdîn Şêr î

Roja halanê, roja lêdanê
Mêr û gernas î, dotmam bi gorî

Lo lo pismamo haya tej te bî
Çaroka min reş li serê te bî

Roja lêdanê, mêr be li meydanê
Kuştin tim hebî, reva te nebî

Dotmama te me, min çav kildaye
Dereşa Kawa, bo te hildaye

Rojek lêdanê, rojek razanê
Îro lêdan e roja Kurda ye

Dengê min zîz e, hewar û gazî
Serqot û pêxwas, birçî û tazî

Êrîş e lêxe pismamo lêxe
Şerm û fehêt e îro tu razî

Şalê xerzanî rab eli xwe ke
Li pişta xwe girêde rext û fîşek e

Pismamê min î, dotmama te me
Mij ter kildane çavên belek e

Cigerxwîn

Dîwana Derdê Millet e

Tu arî, yan ji te ar dibarî
Tu derdê millet ê kurd ê xezanî

Nikarin dest bidin te, tev şewatî
Ne wek rengê meyê xoş û ciwanî

Te pêkanîn sitemkar û sitembar
Li xwar her dem dibarî, tê ji banî

Belav bûyî li ser millet me dahev
Bi dijwarî di vir de min tu danî

Divê pesnê sitemkar û sitembar
Bidim ko wan ji bona min tu anî

Belê şayestê pesn û fort û şabaş
Xwedî herdû ne, ê min bes şivanî

Bibûna mey we yaxud rûyê dilber
Li te her kes dinêrî mihribanî

Hezar destên began êrîş dibir te
Li ser masê dibû her şev xuyanî

Bi te serxweş dibûn maldar û xwînxwar
Bi dijmin re dinoşin her zemanî

Begê zana û milletperwerê min
Hero serxoş e, qedrê te çi zanî

Ne tolaz û ne pûştî, ko perên xwe
Li ber lingê te bavêjin pirranî

Tu zanî beg ne şaş e, lê li paş e
Bi dijmin re dilîzî pehlewanî

Dizanî ko dizero lê biderket
Nema fêde dikî jêre giranî

Divê çalak û çapik bighê dijmin
Şiyar bûne li her der xwedyê xanî

Bi rev bazdaye lê pertal bi destan
Li pey wî tim bi hawar û fîxanî

Bi dengê te li wan her kes şiyar bû
Te ew rengê diza zû xweş deranî

Hezar sal e ko ev dêwê mirovxwer
Li ser çavên me danîbûn kitanî

Me tê re ew didîtin rengê insan
Belê îro te ew perde hilanî

Niha her kes bi wan zanî ko Dêwin
Ji dijmin girtine nav û nîşanî

Dikin nakin li wan nayê veşartin
Xelas nabin ji ber millet hesanî

Begê min! xem bi mey nayên revandin..
Li hawîr xem li we derbûne, kanî

Nikarin xweş bikin dil ey gunehkar
Bi maçê lêvê sor û erxewanî

Bibî xwîna dilê kurdên belengaz
Li ser te pevdiçin axa beranî

Dirêjî te dibin destê sitemkar
Bi xwînxwarî dinoşin qehremanî.

Bi talan te dibin bedkar û xwînxwar
Nizanin ko çine zor û ziyanî

Bibî toz û qirêja destê cotkar
Te balêsin bi şaş û axebanî

Te bistênin bi pars û qullebazî
Qe nanêrin li malxo û kebanî

Dizin, mal û hiş û bir tev dizîne
Li ber çavên me bûne Macelanî *

Li ber ava ye, roja xwînxwar û diz
Li me derbûye rojek bê nihanî

Ji wan re goreke pir teng dikolin
Hejar û Bêkes û Hacî û Xanî.

Cigerxwîn

Ji dostê re çi rêkim, ez diyarî?
Diyare yar dixwazî min bi yarî

Dixwazim can û dil jê re bişênim
Tenê şerme, hemî derd û hejarî

Dixwazim herdû çavan jê re rêkim
Bikêr nayên, ji wan her xwîn dibarî

Divêm jê re ziman û dev bişênim
Ne hêja ne şev û rojan bi zarî

Nizanim ez, çi hêja ye ku rêkim?
Cihan pêk ve bihayê biskê tarî

Serî, naçar e min danî li ber pê
Me go: şah im, tu pêlêke siwarî

Tenê xanim, bi nazî hete ser min
Zivistan e, li min şîn kir biharî

Bi wan lêvên şirîn go: rabe seyda!
Tu serbest î ji min çibkî, dikarî

Ji rê ve ez bezîme pê û destan
Bi jor ve hilkişîme ez ji xwarî

Ji bexçê paxilê çûme du sêvan
Ji bistanê riwan dêmên henarî

Ji lêvên erxewanî min du sed cam
Şeraba hingivînî nû, vexwarî

Bi destê xwey sipî ez kirme hembêz
Wekî pola helandim ez bi sarî

Me herdû dest li bejnê bûn hemaîl
Bi ber pêlan ketin reşbisk û çarî

Me talan kir ber û bistan bicarek
Kenî û go: bes e rabe Hesarî!

Me go: gorî Cigerxwîn bû divê rê
Bi dest nayê wekî îro tu carî

Cigerxwîn

Em Ji Rê Dernakevin

Em ji rê dernakevin çendan bibênin zilm û zor
Lewleb û çerxa cîhanê, geh li jêrîn geh li jor

Lê bidin, dora we ye ey koledar û zorkeran
Ev pîkol e em ji hawîr we dikin, çavên we kor

Nîvê karker dar bi dest in, êdî her dem kêferat
Va nêzîk bûye dema me, karê dinya tim bi dor

Win li Çîn û rojhilatê meyzekin, xweş meyzekin
Tev di vê rê de dibazin, wek pilingan gore qor

Her çiqa zor e bikin; win me dajon ber bi pêş
Pir nêzîk e sewre rabî, leşgerê Kurdî û sor

Cigerxwîn

Eman Hey Lê

Tu şêrîn î pir ciwan î
Lêv ji sorê erxewan î
Kê bi vî rengî tu anî?
Wer di nav destê min danî
_______Hey lê hey lê
_______Hey lê hey lê…
_____________Şev û rojan
_____________Ez di meylê

Xamekêşan xweş nivîsî
Heyv û roj in lê diîsî
Qelen pir e hezar kîsî
Kes nikarî te ramîsî
_______Hey lê hey lê
_______Hey lê hey lê…
_____________Şev û rojan
_____________Ez di meylê

Zirav bejnê nûzarokê
Kiras kinê li ser çokê
Por şevînê, rûj i rokê
_______Hey lê hey lê
_______Hey lê hey lê…
_____________Şev û rojan
_____________Ez di meylê

Min xwedî kir bi xêzanî
Di dilhişkî, cangiranî
Mal û canê xe l’ser danî
_______Hey lê hey lê
_______Hey lê hey lê…
_____________Şev û rojan
_____________Ez di meylê

Bilind bejnê serwa sehê
Enî rojê ebrû mehê
Neghanê vê remza te hê
_______Hey lê hey lê
_______Hey lê hey lê…
_____________Şev û rojan
_____________Ez di meylê

Gewher çenê şêrîn kenê
Hingiv di nav lêv û çenê
Berfa spî di gerdenê
Naghê kesî bi xwestinê
_______Hey lê hey lê
_______Hey lê hey lê…
_____________Şev û rojan
_____________Ez di meylê

Reştemberî rengê şevê
Ebrû kevan ciwan çivê
Xwîn şêrînê wek hingivê
Rengê gulê lêv û devê
_______Hey lê hey lê
_______Hey lê hey lê…
_____________Şev û rojan
_____________Ez di meylê

Çavên belek çi mêrkuj in
Lêvên di sor çi xwînmij in
Bisk û kezî çi xwînrij in
Dêm û enî pir paqij in
_______Hey lê hey lê
_______Hey lê hey lê…
_____________Şev û rojan
_____________Ez di meylê

Lêv şêrînê dêm şekerê
Carek me dît li ber pirê
Min bi çavan gazî kirê:
Ka ew evîna mey berê?
_______Hey lê hey lê
_______Hey lê hey lê…
_____________Şev û rojan
_____________Ez di meylê

Reyhan kenî gete gulê:
Sêv gihiştin di paxilê
Bisk û kezî reşkakilê
Lêv dermanê derdê dilê
_______Hey lê hey lê
_______Hey lê hey lê…
_____________Şev û rojan
_____________Ez di meylê

Bi qundera kabik teşî
Hat û di ber min ve meşî
Rista min a goşî weşî
Hûna min a qafî xweşî
_______Hey lê hey lê
_______Hey lê hey lê…
_____________Şev û rojan
_____________Ez di meylê

Rista min a jı gewhera
Ronî didî rengê çira
Bira nadî destê bira
Min rêkire ji dosta xwe ra
_______Hey lê hey lê
_______Hey lê hey lê…
_____________Şev û rojan
_____________Ez di meylê

Rabe ser xwe dilovanê!
Em derkevin ji zîndanê
Dest bi destên te hozanê
Da em herin Kurdistanê!
_______Hey lê hey lê
_______Hey lê hey lê…
_____________Şev û rojan
_____________Ez di meylê

Cigerxwîn

Ev Dinya Pir Xweş e

Pir xweş e pir xweş e
Ev dinya pir xweş e
Yar paldaye ser min
Rû wek gula geş e

Dev likenin sorgul
Ser dihejin sunbil
Xurxur ji avê tê
Hilm û sirra bê tê

Pir xweş e pir xweş e
Ev dinya pir xweş e
Yar paldaye ser min
Rû wek gula geş e

Destê yar bi destim
Ez serxweş û mestim
Kûpik dev û lêvin
Mêze herdû sêvin

Pala xwe da ser min
Bê fehêt û şermin
Gelek xweşe ev jîn
Em bûne wek Mem û Zîn

Pir xweş e pir xweş e
Ev dinya pir xweş e
Yar paldaye ser min
Rû wek gula geşe

Em zava û bûk in
Pêwan li me çûk in
Pal dane ser şînî
Kesek me nabîni

Hawir me zennar in
Perde pel û dar in
Guldestê evûnê
Daxwaza vê jînê

Pir xweş e pir xweş e
Ev dinya pir xweş e
Yar paldaye ser min
Rû wek gula geş e

(…)

(Cegerxwîn, Dîwana 4a, Ronak)

Bîranîn

Ey dilo jaro li kûne,
Desht û zozanê dimin?

Kanî ew cejn û sema û
Geşt û seyranê dimin?

Guh bide ber qîr
Û nal û ah û waxanê dimin

Min divê ku nû ciwanbim
Biçme nav bax û rezan

Kanî ev reng nuciwanî?
Kanî bostanê dimin?

Şahî û nûroze îro
Tên semayê kesk û sor

Têne ber çavên me gav û
Çax û dewranê dimin

Keske sorin çox bi surme
Ser bi zêrin cerg û bez

Ka li kûne: dehrî û
Xeftan û mîtanê dimin?

Ah di bîra minde mane
Ew demên şêrîn û xweş

Tevger û lîzên bi lotik
Dengû xoşxwanê dimin

Min di nav bax û rezande
Lot didan bê tirs û pirs

Min gul û nêrgiz didan hev
Ka gulistanê dimin?

Serxweşê dengê bilûra
Wî şiwanê ber zinêr

Kanî îro ew bilûr û
Ew bilûrvanê dimin?

Tev di bin lingên neyaran
Tên pelaxtin yek bi yek

Ew kelat û ew sera û
Birc û eywanê dimin

Ey Cigerxwîn bes bibêje
Pir dirêje ev deram

Maçê lêvê erxewanî
Derd û dermanê dimin.

(Cigerxwîn, Dîwana 6a, Şefaq

Ey Felek!

Ey felek, ka ew sera û
Birc û qûnaxê di min?

Ka rez û bostan û dar û
Kanî ew baxê di min?

Çîçek û nêrgiz heriştin
Tev ji bîna sor - gulan

Surperî nayên semayê
Kanî qozaxê di min?

Qeb-qeb û dengê kewan
Nayên li ser lat û çiyan

Kûre - kûre rengê bûman
Nalêya zaxê di min

Ser bi zêr û çox bi surme
Dest li ber, rû nale - nal

Dê bi kê xweş bin di dil de
Ev key û daxê di min?

Bilbilê malik xerab
Herdem bi hewar û girî

Xweş li ser sorgul dinalîn
Bûne ortaxê di min

Qumriyan sed rengê awaz
Wan ji derdê nêrgîzan

Bûm li ser kox û kelat û
Qesr û çardaxê di min

Dijminê zordest û zana
Tev welat girtin bi zor

Erdelan û şehrezûr
Û şax û kurd - daxê di min

Kurdê gernas ku şikandin
Tîp û komên Ingilîz

Ketne bindestê neyaran
Bûne Altaxê di min! ?

Diminê milet di îro
Bûne rêber bo welat

Ên bi xapan em dixwarin
Bûne ocaxê di min! ?

Ma gelo kevneperest im?
Na, ne raste ezbenî!

Lê dixwazim zû şiyarbin
Dost û hevçaxê di min

Ez ciger-xwîn im li ser vê
Paşdemeyina welat

Rengê efyon tên firotin
Rist û ev xaxê di min...

(Cigerxwîn, Dîwana 6a, Şefaq)

Ey Welat Dûrim Ji Te

Dîsa ji te dûrim welat
Dil ketye gomanên dikûr

Ger dûr û nêzîk bim ji te
Her dem li ser te kûre-kûr

Gava ji te ez dûr dibim
Ne ko ditirsim ez ji şûr

Divên çarekê bikin
Ji ser te rakin pî stûr

Tim dar bi destê dijmin e
Em têne kuştin rengê mûr

Kurên te ser xistin xewê
Lê ez dinalim wek bilûr

Kengî ji xew rabin gelo
Yan kengî em dadin tenûr

Divêm bi ser çiya kevin
Dîsa bikn tev qûre-qûr

Welat çiqas dûrbî ji min
Di dil dibî pertav û nûr

Ne bes Xumênî dijmine
Dijmin pirin, nêzîk û dûr

Wek baz cihê kurd tim çiya
Dijmin di nav xan û qisûr

Dibin piyên tanga de çûn
Kal û jin û bapîr û hûr

Birçî û tazî û reben
Çarox di pê û mil bi tûr

Derd û kulan dil kirye ron
Ta ko Cegerxwîn bûye tûr.

Ez Gelek Tî Me

Ez gelek tî me

Şeraba wan lebên lala
Bi minde ez gelek tî me
Bila xêra te bî cana:
Nizanî ez çi birçî me?

Ji baxê paxil û sîngê
Eger sêvek bidî Seyda
Xurînî pê ku bişkînim
Diçim ser rê ku rêwî me

Eger sênca rez û baxan
Çirand û dest birin sêvan
Dibî lêv herne ser lêvan
Li min megre ku sêwî me

Bi tenha ez li çolê me
Serî goka di holê me
Birîndari m ji wan mijgan
Pêrîşani m çi xwînî me?

Welatperwer bî ey xanim:
Were dest deyne ser canim
Birînê min qemûşk bigrin
Bi jînê pir bi hêvî me

De wer maçek biminde xweş
Li dêm ko bisk bikin şevreş
Ku ayîna te bigrim ez
Ji nûve da bi zanîme?

Bihayê herdû sêvên zer
Li dil xistin te sed xencer
Mebîne qelsemêrim ez
Ji kurdên ser nişîvîme?

Kurê Xesro û Guhderzim
Di vê rêde gelek berzim
Evîndarim ku can û dil
Li ber destê te danîme

Eger ez ser dibim ber pê
Xwedana şal û îşerpê
Dixwazim ku tu pîroz bit
Di vê rê ez çi manî me?

Dema çavên te yên mêrkuj
Dibênim ez dibim wek mij
Peyala şerbeta lêvan
Kirim gawir ku yezdî me

Ji te dûrim te nabînim
Li ser te ez ciger xwînim
Çi bêjim ko nikarim bêm
Di îro ez swêdî me.

Cigerxwîn

Ferat im-Kêferat im

Guj-guj û him-him Ferat im, Ferat...
Xush-xush û xum-xum Ferat im, Ferat...
Ferat im, kêferat im

Kar im, xebat im
Jîn û felat im
Va ye ez hatim
Ji jor ve ez têm
Diçim ber bijêr
Di nav dilê min
Tev gewher û zêr
Ferat im...

Bi him-him ez têm
Bê ser û bê min
Ser derya mezin
Ferat im...

Daxwaza millet
Feratê dijwar
Di ber xwe dibim
Tev gerş û gemar
Ferat im...

Dengê sewîyan
Rengê birçîyan
Ez dengê şivan
Xama xwendevan
Ferat im...

Tev ah û nalîn
Giryan û qêrîn
Bi çelq û lem-lem
Hemî kul û xem
Ferat im...

Diçim pêş bi rist
Wek sitêr û rist
Hemî derd û kul
Dikevim nav dil
Ferat im...

Di dilên xortan
Dikelim herdem
Ber pozê dijmin
Ez xîp û kelem
Ferat im...

Ez xwendevarî
Ezim hişyarî
Dûr û dirêjim
Gavan tavêjim
Ferat im...

Di nav dilan de
Pir xurt û bi tîn
Di nav damarên
Xortanê bûm xwîn
Ferat im...

Di ser hevre têm
Bi çelqîn û guj
Di ber xwe dibim
Dijminê xwînmij
Ferat im, kar im, xebat im
Ez kêferatim
Vaye ez hatim
Ji Kurdistan ve têm
Pir xurt û bi tîn
Ez pêta cerg
Û dilê Cigerxwîn

Cigerxwîn

Hawar Hewar!

Hawar hewar
Hawar hewar!
Van dijminan
Qada me xwar

Hawar dikim
Gernas û mêr
Kurdên di şer
Di rengê şêr
Êrîş bikin
Tev wek piling
Ji nav xwe derxin
Wan bi ceng.

Hawar hewar
Hawar hewar!
Van çûçikan
Genmê me xwar.

Talan birin
Wan dexl û pez
Çeper çirandin
Ketne rez.

Hawar hewar
Hawar hewar!
Van dijminan
Qada me xwar

Hawar dikim
Ranabî kes
Şêx û mela
Û pîr û qes
Bi xaç û xişt
Û mizgevt û dêr
Em xistine
Tora neyêr.

Hawar hewar
Hawar hewar!
Van çûçikan
Dexlê me xwar.

Sed camî û
Dêr û kenişt
Naqos û bang
Û tîr û xişt
Sed lek ji
Tîpên Lemterew
Bikêr me nayên
Tev derew.

Hawar hewar
Hawar hewar!
Van dijminan
Qada me xwar.

Bi dest tifing
Em herne şer
Bişkî neyar
Em bidne ser.

Hawar hewar
Hawar hewar!
Van qumbilan
Genmê me xwar.

Şerm e, kurê
Mîtan û Lor
Qada me bigrîn
Ew bi zor
Navdar e ko
Gernas e Kurd
Îro çima
Mayîn Zîgurd?

Hawar hewar
Hawar hewar!
Van dijminan
Qada me xwar.

Hawar dikim
Gund û eşîr
Bajarî û
Mîr û gîzîr
Dijmin ne xur-
Te herne wa
Êrîş bikin
Sêncê ewa.

Hawar hewar
Hawar hewar!
Van dijminan
Qada ne xwar.

Dijmin bi zor
Û serbilind
Ji ber me girtin
Şar û gund
Ne nan heye
Ne war ne cî
Namûs nema
Apê Hecî!

Hawar hewar
Hawar hewar!
Van dijminan
Qada me xwar.

Em tevde rabin
Mil bi mil
Êrîş bikin
Dijmin ji dil
Destan bi pakî
Bidne hev
Welat bihêlin
Bo xwe tev.

Hawar hewar
Hawar hewar!
Van dijminan
Qada me xwar.

Em tev bira
Ol ya Xwedê
Cotê xwe
Bighê ser sedê
Em bidne pêy
Gernas û mêr
Tev herne dijmin
Rengê şêr.

Hawar hewar
Hawar hewar!
Van dijminan
Qada me xwar.

Em pêk ve wek
Şêr û piling
Li ser çiyan
Em bidne deng
Xweş bidne ser
Pişta neyar
Bişkî û bimrî
Koladar!

Hawar hewar
Hawar hewar!
Van çûçikan
Genmê me xwar.

Seyda ceger
Tev bûye xwîn
Dîsa li min
Derbûn birîn
Bişkî timî
Sermayedar
Dilxweş bijîn
Em payedar

Hawar hewar
Hawar hewar!
Van dijminan
Qada me xwar.

Cigerxwîn

Helbestek (Ebrû Şevê)

Ebrû şevê
_______Şêrîn devê
_____________Lêv hingivê
____________________Xanim!

Ez nexweş im
_______Ne serxweş im
_____________Derî veke
__________________Canim!

Me soz dabû
_______Bighêne hev
____________herdu bi şev
_____________________Şêrin!

Evîndarê
_____Çavên belek
__________Wan diranên
___________________Zêrîn!

Ebrû şevê
_______Şêrîn devê
_____________Lêv hingivê
____________________Xanim!

Ne serxweş im
_______Ez nexweş im
_____________Derî veke
__________________Canim!

Em bi hev re
________Çûbûn çiyê
______________Efendiyê
____________________Îro.

Reqs û sema
_______Li ber çema
___________Mane heta
__________________Nîro.

Ebrû şevê
_______Şêrîn devê
_____________Lêv hingivê
____________________Xanim!

Ne serxweş im
_______Ez nexweş im
_____________Derî veke
__________________Canim!

Te go:Were
________Ez bi te re
____________Heta sibê
___________________Razin.

Tu deymeke
______Derî veke
___________Ji bo çi ev
________________Gazin?

Ebrû şevê
_______Lêv hingivê
_____________ Şêrîn devê
____________________Xanim!

Ne serxweş im
_______Ez nexweş im
_____________Derî veke
__________________Canim!

Ez şewitîm
_______Dil peritîm
____________Wer şemitîm
_____________________Hatim.

Rob li xwe ke
_________Derî veke
____________Tu deymeke
____________________Satim.

Ebrû şevê
_______Lêv hingivê
_____________ Şêrîn devê
____________________Xanim!

Ne serxweş im
_______Ez nexweş im
_____________Derî veke
__________________Canim!

Bi wî serî
_____Ji ber derî
_________Maçek nedî
________________Narim.

Ji awirên
_____Çavên belek
__________Zanî birîn-
________________Darim?

Ebrû şevê
_______Şêrîn devê
_____________Lêv hingivê
____________________Xanim!

Ji bo Xwedê
_______tu guh medê
______________Îşev şeva
_____________________Înê.

Xwe dîn meke
________Derî veke
____________Ez hatime
___________________Dînê!

Ebrû şevê
_______Lêv hingivê
_____________ Şêrîn devê
____________________Xanim!

Ne serxweş im
_______Ez nexweş im
_____________Derî veke
__________________Canim!

Sebra dilê
______Rûb ji gûlê
____________Dilpaxilê
__________________Sêv in.

Mala minê
_______Şêrîn devê
___________Lêv hingivê
___________________Xanim!

Ne serxweş im
_______Ez nexweş im
_____________Derî veke
__________________Canim!

Cejna siba
______Bi maçekê
___________Piroz dike
__________________Jînim.

Dilbirînê
______Çavên belek
___________Ji ber te bê
___________________Tînim.

Ebrû şevê
_______Şêrîn devê
_____________Lêv hingivê
____________________Xanim!

Ne serxweş im
_______Ez nexweş im
_____________Derî veke
__________________Canim!

Cigerxwîn

Helbestek (Ebrû Şevê)

Ebrû şevê
_______Şêrîn devê
_____________Lêv hingivê
____________________Xanim!

Ez nexweş im
_______Ne serxweş im
_____________Derî veke
__________________Canim!

Me soz dabû
_______Bighêne hev
____________herdu bi şev
_____________________Şêrin!

Evîndarê
_____Çavên belek
__________Wan diranên
___________________Zêrîn!

Ebrû şevê
_______Şêrîn devê
_____________Lêv hingivê
____________________Xanim!

Ne serxweş im
_______Ez nexweş im
_____________Derî veke
__________________Canim!

Em bi hev re
________Çûbûn çiyê
______________Efendiyê
____________________Îro.

Reqs û sema
_______Li ber çema
___________Mane heta
__________________Nîro.

Ebrû şevê
_______Şêrîn devê
_____________Lêv hingivê
____________________Xanim!

Ne serxweş im
_______Ez nexweş im
_____________Derî veke
__________________Canim!

Te go:Were
________Ez bi te re
____________Heta sibê
___________________Razin.

Tu deymeke
______Derî veke
___________Ji bo çi ev
________________Gazin?

Ebrû şevê
_______Lêv hingivê
_____________ Şêrîn devê
____________________Xanim!

Ne serxweş im
_______Ez nexweş im
_____________Derî veke
__________________Canim!

Ez şewitîm
_______Dil peritîm
____________Wer şemitîm
_____________________Hatim.

Rob li xwe ke
_________Derî veke
____________Tu deymeke
____________________Satim.

Ebrû şevê
_______Lêv hingivê
_____________ Şêrîn devê
____________________Xanim!

Ne serxweş im
_______Ez nexweş im
_____________Derî veke
__________________Canim!

Bi wî serî
_____Ji ber derî
_________Maçek nedî
________________Narim.

Ji awirên
_____Çavên belek
__________Zanî birîn-
________________Darim?

Ebrû şevê
_______Şêrîn devê
_____________Lêv hingivê
____________________Xanim!

Ji bo Xwedê
_______tu guh medê
______________Îşev şeva
_____________________Înê.

Xwe dîn meke
________Derî veke
____________Ez hatime
___________________Dînê!

Ebrû şevê
_______Lêv hingivê
_____________ Şêrîn devê
____________________Xanim!

Ne serxweş im
_______Ez nexweş im
_____________Derî veke
__________________Canim!

Sebra dilê
______Rûb ji gûlê
____________Dilpaxilê
__________________Sêv in.

Mala minê
_______Şêrîn devê
___________Lêv hingivê
___________________Xanim!

Ne serxweş im
_______Ez nexweş im
_____________Derî veke
__________________Canim!

Cejna siba
______Bi maçekê
___________Piroz dike
__________________Jînim.

Dilbirînê
______Çavên belek
___________Ji ber te bê
___________________Tînim.

Ebrû şevê
_______Şêrîn devê
_____________Lêv hingivê
____________________Xanim!

Ne serxweş im
_______Ez nexweş im
_____________Derî veke
__________________Canim!

Cigerxwîn